afb. 22 september 2007
De Stichting ’s-Hertogenbossche Monumentenzorg (SHMZ) reikt ieder jaar de Monumentenonderscheiding uit. Dit eerbewijs wordt gegeven aan een persoon of instelling, die zich langere tijd actief, belangeloos en op uitzonderlijke wijze heeft ingezet voor de monumenten in ’s-Hertogenbosch. Op dinsdag 6 september 2016 viel de prijs te beurt aan Ton Wetzer. Naast de prijstoekenning was de State of the Monument onderdeel van het avondvullend programma. In het kader van het thema van Open Monumentendag 2016 verzorgde gastspreker Jos Koldeweij een lezing over Bossche iconen en symbolen. Plaats van handeling was het voormalige Sint-Marthaklooster, waar nu het Lilianefonds in gevestigd is. Voorzitter Jan van Heijningen van de SHMZ sprak de ‘State of the Monument 2016’ uit: waar staat ’s-Hertogenbosch anno dit jaar met zijn monumentenbeleid. Het jaar 2016 is voor het erfgoed en in het bijzonder de monumentenzorg een boeiend maar ook bewogen jaar geweest. Het Jheronimus Boschjaar heeft tot veel extra bezoek aan de oude stad geleid. Historie en erfgoed hebben een grote aantrekkingskracht. Ook het raakvlak tussen actuele kunst en erfgoed is fascinerend. Toch maakt de SHMZ zich zorgen, dat is ook haar bestaansrecht. Hoe gaat het verder met de theaterplannen en de langzaam achteruitgaande bomen op de Parade? Hoe lang blijft het GZG-terrein nog een rommelige, omheinde en ongeordende hoek van de stad? Wat gaat er gebeuren met de schatkamer aan Bossche kunst, de Sint-Cathrien? En hoe gaat het verder met de Kunstacademie aan de Onderwijsboulevard? Dit monument van naoorlogse wederopbouw is bedreigd. De SHMZ wil proberen dit pand op de gemeentelijke monumentenlijst te krijgen. De SHMZ ziet graag dat de Afdeling Erfgoed nog eens goed kijkt naar vergeten voorbeelden van jongere bouwkunst. Gebouwen uit onze jeugd, die deel uitmaken van ons collectief geheugen. Dat geldt behalve voor de Kunstacademie ook voor het Cementrum en voor de kruitfabriek De Kruithoorn. Ingestorte hoekpandenVan Heijningen noemde het instorten van de twee panden aan de Markt een markante gebeurtenis. Oorzaak was het ontbreken van goed toezicht op verbouw en doorbraken. De SHMZ heeft de gemeente om maatregelen gevraagd teneinde dit in de toekomst te voorkomen. Dit voorval maakt weer eens duidelijk hoe belangrijk en nodig het is dat onze gemeentelijke diensten hun taak bij het handhaven van de bouwregelingen consequent en met de nodige gestrengheid uitoefenen. | 42 |
Daar moet desnoods maar meer capaciteit op worden ingezet. De grote vraag is wat er nu op deze plek moet gebeuren. Volgens de SHMZ moeten we nadenken en een debat voeren over drie opties: volledige nieuwbouw in eigentijdse stijl, reconstructie van de oude bouwmassa’s in gestileerde vormen met eigentijdse details, of volledige reconstructie in de oude staat, met gebruikmaking van bewaarde materialen. Van Heijingen voegt er een optie aan toe: kunnen en mogen we voor één keer teruggaan naar de houten gevels uit de tijd van Jeroen Bosch? “Zo lang we de discussie kunnen blijven voeren en er over en weer geluisterd wordt, gaat het goed met de stad ’s-Hertogenbosch”, aldus Van Heijningen.Digitale monumentenmanDe Monumentenonderscheiding 2016 is uitgereikt aan Ton Wetzer. Voorzitter Jan van Heijningen reikte de prijs uit, die vergezeld gaat van het kunstwerk ‘Labyrinth’ van de kunstenaar Christine Jetten. In de laudatio wordt Wetzer geprezen vanwege zijn website de Bossche Encyclopedie. Die is opgezet en wordt verzorgd en onderhouden door één persoon, die dit werk al vanaf 2003 geheel belangeloos doet. Bezoekers aan de site worden niet gehinderd door reclame of storende pop-ups. De Bossche Encyclopedie bevat historische informatie over panden, straten, bijzondere locaties en (kleine) monumenten. Dat maakt deze bron belangrijk voor iedereen die meer wil weten over het gebouwde erfgoed van onze stad. Bezoekers van de site komen uit op publicaties die op het internet te vinden zijn, uit op de fotocollecties van het Stadsarchief (nu onderdeel van de Afdeling Erfgoed), krantenartikelen, perkamenten stukken, adresboeken en dergelijke. Alles is van bronvermelding voorzien en historisch verantwoord. Nog steeds wordt de site aangevuld. Door de digitale raadpleging via www.bossche-encyclopedie.nl kan iedereen zich kennis van ’s-Hertogenbosch eigen maken. Het is de kwaliteit van deze historische, actuele, rustige en informatieve website dat onbevooroordeelde en onpartijdige gegevens over ’s-Hertogenbosch worden weergegeven. De Bossche Encyclopedie is bij uitstek een voorbeeld van een werk van groot nut voor een wijde kring van gebruikers. Hij wordt dagelijks ruim 500 keer geraadpleegd. Deze monumentale website en zijn redacteur verdienen een monumentale onderscheiding.Ton Wetzer is de terechte winnaar van de Monumentenonderscheiding 2016. Ton: van harte proficiat! | 43 |
Tijdens de presentatie van het boek 'Het Huys van Boxtel en zijn buren' op zondag 18 november werden onze vrijwilliger Ton Wetzer en zijn vrouw Joke door burgemeester Jack Mikkers verrast. De burgemeester vertelde dat het werk van Ton niet alleen in Den Bosch opgemerkt werd, maar ook in Den Haag. Ton is bij Koninklijk Besluit benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. De burgemeester speldde Ton het betreffende versiersel op in de Mariënburg. Ton Wetzer (68) is de initiator en beheerder van de veelvuldig geraadpleegde website 'Bossche Encyclopedie', die sinds enige jaren mede door onze Afdeling, waar Ton inmiddels vrijwilliger is, gehost wordt. Ton heeft in het verleden gewerkt als programmeur bij het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC). Van 2005 tot 2015 gaf hij leiding aan 150 vrijwilligers bij het BHIC, gevestigd in 's-Hertogenbosch. Sinds 2015 is hij vrijwilliger bij onze afdeling. Vanaf 2003 was hij al begonnen met zijn vrijwilligerswerk, in de vorm van het opzetten van een encyclopedie als website om de historische en culturele aspecten van ’s-Hertogenbosch voor een breed publiek toegankelijk te maken: 'de Bossche Encyclopedie'. Het groeide uit tot wat het nu is en Ton heeft in die tijd veel (archief)onderzoek verricht. Zijn belangeloze werk breidt zich steeds verder uit en meer en meer mensen hebben baat bij zijn gedetailleerd en vakkundig werk. De gerealiseerde website geeft gebruikers de gelegenheid informatie te zoeken over straten, panden, gebouwen, monumenten enz. van de gemeente 's-Hertogenbosch. Dagelijks maken 1300 personen voor langere tijd gebruik van zijn uitgebreide werk. De website heeft dagelijks vele hits en van veel vele kanten komt waardering voor de Bossche Encyclopedie, waaraan Ton aan de basis heeft gestaan (ontwerp) en nog dagelijks beheert, onderhoudt èn programmeert. Wij feliciteren Ton zeer met deze verdiende Koninklijke Onderscheiding! |
DEN BOSCH - Wil je weten waar precies in Den Bosch een voorvader van je eind negentiende eeuw woonde? Oog in oog staan met alle luchtboogbeelden van de Sint-Jan, met beschrijving erbij? Even wat oude kaarten of stadsgezichten van Den Bosch bekijken? En hoe zat het ook al weer met de molen op het Bastion Hintham? Dit allemaal en nog heel veel meer, ook weetjes uit het heden, is te vinden op de digitale Bossche Encyclopedie van Ton Wetzer (59). Een door iedereen te raadplegen vraagbaak, met veel succes: wereldwijd zo'n negenduizend bezoekers per dag. „Die komen via google op mijn website terecht. Daarnaast zijn nu ongeveer 450 mensen per dag gericht op de website onderzoek aan het doen." Belangstelling voor geschiedenis, genealogie en fotografie, en een verleden als computerprogrammeur staan aan de basis van de megaklus waaraan Wetzer in 2003 begon. En vooral verknochtheid aan zijn geboortestad Den Bosch die hij met zijn ouders verliet, toen hij een jaar of 15 was. Wetzer woonde lang in Eindhoven, en op dit moment in Geldrop. Inmiddels werkt hij ongeveer vier jaar bij het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) in zijn vaderstad Den Bosch. Voor zijn encyclopedie maakte Wetzer onder andere gebruik van de bewaard gebleven adresboeken van de stad. Hij koppelde gegevens daaruit aan elkaar. Behalve op straatnamen kan de be zoeker van de website zoeken op personen en tal van gebouwen die netjes gerubriceerd zijn. Zeer uitgebreid op de website is de informatie over het stadhuis en over de Sint-Jan. Teksten op zijn encyclopedie redigeert Ton Wetzer niet zelf. Hij plaatst beschrijvingen uit boeken en tijdschriften (met bronvermelding) bij de objecten, en verwijst door voor mensen die nog meer willen weten. „Zelf ben ik er ooit mee begonnen omdat ik iets wilde weten over de wijk De Pijp, waar familieleden van mij vandaan kwamen. Nu hoor ik heel veel van mensen die bezig zijn met een boek over hun familie. Die zeggen: dit bespaart mij veel werk. Ik kan zo makkelijk terugvinden waar ze gewoond hebben. En onlangs kreeg ik een berichtje uit Antwerpen. Iemand die met een proefschrift bezig is en bepaalde gegevens nodig heeft." Zelf besteedt Ton Wetzer ongeveer twee uur per dag aan de uitbreiding en vervolmaking van zijn digitale Bossche Encyclopedie. En dat dag in dag uit. „Ja, het is echt monnikenwerk, en ik heb het idee dat ik pas begonnen ben." bossche-encyclopedie.nl
| 25 |
Maarten van Boven, Bossche Heeren : Een biografie van het Bossche sociëteitsleven 1789-2019 (2019) 179
Wim Hagemans, 'Het monnikenwerk van Ton Wetzer' in: Brabants Dagblad (dinsdag 7 april 2014) 25
Ed Hupkens, 'State of the Monument en Monumentenonderscheiding 2016' in: Bossche Kringen 6 (2016) 42-43
Jac.J. Luyckx, 'Bossche Encyclopedie : Levenswerk van Ton Wetzer' in: Bossche Bladen 2 (2010) 50-52
Jan van Oudheusden en Harry Tummers, De grafzerken van de Sint-Jan te 's-Hertogenbosch (2010) I. 17